COĞRAFİ İŞARET TESCİLİ
Kısa açıklaması ile coğrafi işaret; “belli bir niteliği, ünü ve bilinen özellikleriyle, herhangi bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü tanıtıp, gösteren işaretlerdir.
Bir bölgen, yörenin herhangi bir ürünü, örneğin; meyvesi, doğal taşı, kilimi, halısı, madeni ürünleri, çeşitli malzemelerle elde edilebilen işlemeleri diğer bölgelerde üretilenlerden farklı olabilir. Bir bölgede ya da yörede üretilen bir meyve, kumaş, kilim, halı, çini gibi… Herhangi bir ürün tüm ülke ya da dünya da ün kazanmış olabilir. Bu ürünlerin üzerinde o bölge ya da yörenin adının kullanılması, tüketiciler tarafından belirli bir kalitede üretildiği ve güvenilir algısı oluşturabilmektedir. Tüketiciler söz konusu bölge ya da yöre adıyla satılan ürünleri, bölge ya da yörenin adına, kalitesine belli bir güven duyarak aynı nitelikteki diğer ürünlere tercih edebilirler.
Coğrafi işaretler, ikiye ayrılır:
Menşe işareti;
Coğrafi sınırları belirli bir yöre, alan, bölgeye özgü doğası ve insan faktöründen kaynaklanan, üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerin tümüyle o yöre, alan ya da bölge sınırları içinde üretilen bir ürünü tanımlamaktadır.
Menşe adı, ürünün tamamı ile tanımlanan yöre, alan ya da bölge de üretilmiş olması gerekmektedir.
Örneğin; Anzer Balı. Bu tip ürünler, ait oldukları coğrafi bölgenin dışında üretilmezler. Özelliklerini ancak ait olduğu alan, bölge ya da yöre içerisinde üretildiği takdirde kazanabilirler.
Bir ürünün menşei olan yöre, alan ya da bölge adı, aşağıdaki özellikleri birlikte karşılanması durumunda “menşe adını” belirtebilir;
– Tüm nitelik ve özellikleri bu bölge, alan ya da yöreye özgü doğası ve beşeri özelliklerden kaynaklanan bir ürün olması,
– Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümüyle bu bölge, alan ya da yöre sınırları içerisinde üretilen bir ürün olması,
– Coğrafi sınırları belirlenmiş bir bölge, alan, yöre ya da çok özel durumlarda ülkeden kaynaklanan bir ürün olması,
Mahreç İşareti;
Coğrafi sınırları belirli bir bölgeden, alan ya da yöreden kaynaklanan, belirgin bir özelliği, ünü ya da diğer özellikleri ile bu bölge, alan, ya da yöre ile özdeşleşmiş bir ürün olması ve üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinde en az birisinin tanımlanan, bölge, alan ya da yöre sınırları içerisinde üretilen ürünler için belirleyici işaretidir.
Örneğin; Ezine Peyniri, Trabzon Ekmeği, Maraş Dondurması,
Mahreç işareti taşıyan ürünler, ait oldukları coğrafi yörenin dışında da üretilebilirler. Ancak üretim işlemlerinde, ait oldukları bölge ya da yöreye ait hammadde ve üretim yöntemlerinin aynı şekilde kullanılması ve ürünün kalitesinin birebir olması gerekmektedir.
